عصب کشی دندان می تواند از ایجاد عوارض نامطلوب در ریشه ی دندان جلوگیری بعمل آورد. با عصب کشی تمام میکروب ها و عوامل بیماری زا که سبب ایجاد آسیب و عارضه در دندان و ریشه ی آن می شود از بین می رود و سلامت دندان بازمی گردد. در این مقاله به عصب کشی دندان و ویژگی های آن می پردازیم.
عصب کشی دندان Endodontic therapy ، که به آن درمان کانال ریشه نیز اطلاق می شود، عملی است که توسط آن مواد آسیب زا و عفونت زای موجود در ریشه و مغز دندان خارج می شود. این کار سبب تأمین امنیت دندان از گزند این مواد آسیب زا می شود. به اصطلاح دیگر به عصب کشی دندان Root canal therapy نیز گفته می شود که در زبان فارسی، درمان مجرای ریشه دندان (پالپ) نام گرفته است.
چرا به عصب کشی دندان نیاز داریم؟
زمانی که پالپ دندان دچار عفونت یا التهاب شود، برای محافظت از دندان وجلوگیری از گسترش عفونت نیاز است که این بافت از دهان خارج شود. کاربرد پالپ دندان کمک به رشد دندان در زمان کودکی است و یک فرد بزرگسال نیازی به آن ندارد.
ترس از عصب کشی دندان
حال فردی را در نظر بگیرید که به دلیل عدم رعایت نکات بهداشت دهانی-دندانی دچار پوسیدگی های عمیق و گسترده شده است. در صورتی که فرد نسبت به چکاپ های دوره ای دندانپزشکی و انجام جرمگیری به موقع و منظم دندان ها بی اهمیت باشد، با افزایش رسوب جرم های دندانی، شاهد ایجاد پوسیدگی های وسیع و عمیق در دندان های وی خواهیم بود.
این پوسیدگی ها باعث ایجاد آسیب های نامطلوب در ساختمان دندان می شوند. اگر شدت این آسیب ها به قدری باشد که با انجام تکنیک های ساده ی درمانی مانند: ترمیم پوسیدگی، جرمگیری دندان و… درمان نشوند، نیاز به انجام اقدامات پیچیده تری مانند، عصب کشی دندان برای رفع عوارض موجود می باشد.
بنابراین برای جلوگیری از افزایش شدت آسیب های دندانی، این تفکر نادرست که آیا عصب کشی دندان درد دارد را فراموش کنید و برای انجام تکنیک های درمانی لازم در زمان مناسب اقدام کنید.
آیا روش جایگزینی برای عصب کشی دندان وجود دارد؟
شما می توانید دندان خود را برای همیشه بکشید، اما بهتر است حتی الامکان این کار را انجام ندهید. چرا که حفظ دندان می تواند از بروز مشکلاتی مانند قرار گرفتن دندان ها برروی هم و تحلیل استخوان فک جلوگیری کند. از طرف دیگر شما برای جویدن غذا به دندان نیاز دارید و ممکن است با کشیدن دندان زمان غذا خوردن دچار مشکل شوید.
بیمار شدن کانال ریشه (پالپ دندان)
یکی از علل انجام عصب کشی دندان، بیمار شدن پالپ دندانی می باشد. در کانال ریشه و مغز دندان، حفره هایی وجود دارد که در آن ها عصب و عروق خونی و سلول های دیگر جای گرفته اند. در صورت ایجاد پوسیدگی دندان و برطرف نکردن این عارضه ( توسط ترمیم دندان و یا جرمگیری دندان در زمان های مناسب) این پوسیدگی گسترش می یابد و به فضای پالپ (کانال ریشه) می رسد.
عوامل بیماری زا و آسیب زننده به پالپ دندان، سبب بروز عوارضی همچون التهاب می شود. این التهاب سبب حجیم شدن پالپ دندان و به دنبال آن تشدید حجم فشار داخل پالپ می شود. این امر سبب اعمال فشار به پایانه های عصبی دندان و دندان درد می شود.
بیشتر بخوانید: درمان ریشه دندان
آیا عصب کشی دندان درد دارد؟
به طور کلی درمان هایی مانند عصب کشی و پر کردن دندان باعث ایجاد درد نخواهد شد. در واقع باید بگوییم که چیزی که موجب درد می شود عفونت است وعصب کشی دندان این درد را درمان می کند.
ممکن است عصب کشی به نظر شما ترسناک باشد، اما از آن جایی عصب کشی تحت بی حسی انجام می شود شما دردی را احساس نخواهید کرد. از طرف دیگر برای تسکین درد بعد از عصب کشی دندان برای شما داروهای مسکن تجویز می شود. قبل از انجام عصب کشی نیز برای از بین بردن باکتری ها در صورت نیاز به شما آنتی بیوتیک داده می شود.
چگونه از عصب کشی دندان پیشگیری کنیم؟
بهترین راه پیشگیری از عصب کشی دندان کشیدن نخ دندان و مسواک زدن به صورت مداوم است. چرا که اگر به طور منظم مسواک بزنید دچار پوسیدگی دندان نخواهید شد. علاوه بر این شما باید مراقب رژیم غذایی خود باشید و از مواد غذایی حاوی شکر و نوشیدنی های اسیدی اجتناب کنید.
یکی دیگر از راه های پیشگیری از پوسیدگی دندان و به دنبال آن عصب کشی اینست که تقریبا هر شش ماه یکبار برای چکاپ وضعیت دندانهایتان به دندانپزشکی مراجعه کنید. نکته دیگر اینکه هنگام انجام فعالیت های ورزشی که ممکن است به به دندان هایتان آسیب برسد از گارد دهانی مخصوص استفاده کنید.
مراحل انجام عصب کشی دندان
ابتدا دندانپزشک، پوسیدگی های دندانی را می تراشد و برطرف می سازد. سپس با رسیدن به کانال های موجود در ریشه ی دندان، عمل پالپوتومی را انجام می دهد. پالپوتومی عملی است که طی آن، سقف پالپ را سوراخ می کنند. به دنبال این کار، خون از کانال ها جاری می شود و سبب کاهش فشار داخل پالپ ریشه و کم شدن دندان درد می شود.
فیلم عصب کشی دندان
در این قسمت ویدیوی شماتیک از نحوه ی عصب کشی دندان را در اختیار شما عزیزان قرار داده ایم:
کانال های موجود در ریشه تنها حاوی پایانه های عصبی نمی باشند و محتویات دیگری مانند عروق خونی و یا گاها عروق لنفی نیز درآن ها وجود دارد. به همین منظور امکان دارد با ورود میکروب های بیماری زا به این کانال ها، سبب ایجاد عفونت و پوسیدگی در این کانال ها شوند. همچنین ممکن است، التهاب کانال های ریشه، سبب التهاب استخوان های اطراف ریشه و تحلیل رفتن آن در موارد عفونت های حاد، شود.
مراحل عصب کشی دندان عفونی
عصب کشی دندان عفونی راهی برای افزایش عمر دندان های طبیعی و پاکسازی آن ها از عفونت است. زمانی که کانال ریشه دندان عفونی شود، باعث ایجاد درد در دندان می شود و شخص برای معاینه به دندانپزشک مراجعه می کند.
بعد از معاینه در صورتی که پزشک تشخیص دهد عصب کشی دندان را به بیمار توصیه می کند. معمولا این درمان طی 2 ویا 3 جلسه انجام می شود که بستگی به میزان عفونت دارد.
در ابتدا پزشک از بی حسی موضعی استفاده می کند. بعد از اینکه دندان بی حس شد دکتر تاج دندان شما را سوراخ می کند تا به این طریق به کانال ریشه دسترسی پیدا کند.
و بعد از آن به وسیله ابزای به نام فایل کانال های ریشه شما را تمیز می کند. بعد از تمیز شدن کانال ریشه آن را از مواد گاتا پرچا پر می کنند. بعد از آن دکتر دندان شما را به طور موقت پانسمان می کند و ادامه درمان را به جلسه بعد موکول می کند.
در جلسه بعد دندان پزشک دندان عصب کشی شده را پر می کند. در جلسات بعدی دندان پر شده را می توان روکش کرد البته باید قبل از آن مطمئن شد که دندان درد ندارد.
مزایای عصب کشی دندان
دندانپزشک با انجام عصب کشی دندان، سعی دارد ادامه ی روند تخریب ریشه ی دندان را متوقف سازد وسلامتی را به دندان برگرداند. این امر با خروج مواد آسیب زا از کانال ریشه و شستشو دادن آن صورت می گیرد. در انتها نیز کانال های ریشه را پر می کنند تا امکان نفوذ عوامل بیماری زا به آن وجود نداشته باشد. بهتر است به منظور انجام عصب کشی دندان با کیفیت بالا و رضایت بخش، در انتخاب دندانپزشک خود نهایت دقت را بکار گیرید.
عوارض عصب کشی دندان
عصب کشی دندان یک روش درمانی بی خطر و تقریبا بدون عوارض است البته در صورتی که توسط یک دندانپزشک متخصص و با تجربه انجام شود.
این تکنیک سالهای زیادی است که انجام می شود و پیشرفت تکنولوژی به موفقیت آن کمک زیادی کرده است. درعصب کشی نسبت به روش های جایگزین آن مانند کشیدن دندان خطر کمتری دارد.
عصب کشی در طول دهه های گذشته تکامل یافته و درصد موفقیت آن بسیار بالاست. درصورتی که عصب کشی دندان به درستی انجام شود می تواند تا آخر عمر دوام داشته باشد و نیاز شما را به درمان های دیگر از بین ببرد.
هزینه عصب کشی دندان
هزینه عصب کشی دندان به میزان پوسیدگی و پیچیدگی آن بستگی دارد. معمولا هزینه عصب کشی دندان های آسیا نسبت به دندان های دیگر به دلیل پیچیدگی آن بیشتر است.
از طرف دیگر تعداد کانال هایی که نیاز به عصب کشی دارند نیز در هزینه عصب کشی دندان تأثیر گذار است. به عنوان مثال هزینه عصب کشی یک دندان با دوکانال یا ریشه بیشتر از عصب کشی تک کانال است.
معمولا هزینه درمان ریشه دندان کمتر از کشیدن آن است. چرا که بعداز کشیدن دندان معمولا انجام بریج یا ایمپلنت به شما پیشنهاد می شود که هزینه بالاتری نسبت به عصب کشی و پرکردن دندان دارد.
بنابراین تا زمانی که راه های جایگزینی مانند عصب کشی وجود دارد، کشیدن دندان گزینه مناسبی به شمار نمی رود. و از طرفی عصب کشی دندان، هزینه بیشتری را به شما تحمیل می کند. از طرفی اگر بعد از کشیدن دندان بلافاصله آن را با ایمپلنت جایگزین نکنیم، به مرور استخوان فک دچار تحلیل خواهد شد و ساختار صورت را تغییر می دهد.
مراقبت های لازم بعد از عصب کشی دندان
دندان هایی که عصب کشی می کنید مانند دندان های دیگر نیاز به مراقبت دارند. این مراقبت ها از صدمه دیدن دندان شما پیشگیری به عمل می آورد. مراقبت های لازم بعد از عصب کشی دندان شامل موارد زیر است:
- دندان های خود را دوبار در روز مسواک بزنید و از خمیردندانی استفاده کنید که حاوی فلوراید است.
- هنگام مسواک زدن مراقب باشید که به لثه خود آسیب نرسانید.
- با دندانی که به تازگی عصب کشی شده نباید غذا بجوید و سعی کنید از غذاهایی استفاده کنید که نیاز به جویدن ندارد.
- بعد از از بین رفتن اثر داروی بی حسی ممکن است دچار درد و تورم در ناحیه دندان شوید. برای تسکین آن می توانید از داروهای مسکن که توسط دندانپزشک تجویز شده استفاده کنید.
اگر دندان را عصب کشی نکنیم چه می شود؟
گاهی ممکن است هنگام انجام فعالیت های ورزشی به دندان ها ضربه وارد شود و باعث آسیب دیدگی آن ها شود. این آسیب ها بایستی به موقع درمان شود زیرا در طولانی مدت سبب ایجاد مشکلات بیشتری در دهان و دندان می شود.
عدم درمان دندان پوسیده و آسیب دیده باعث بروز التهاب و عفونت می شود. برای اینکه این عفونت موجب بروز مشکل نشود بایستی ریشه های عفونی و پالپ آسیب دیده از کانال ریشه خارج شوند.
در مقایسه با کشیدن دندان روش عصب کشی بهتر است زیرا در صورتی که دندان ها روی یکدیگر قرار بگیرند استخوان فک استحکام بیشتری دارد. از طرفی درعصب کشی دندان به هزینه و زمان کمتری نسبت به کشیدن دندان نیاز است.
از طرف دیگر بعد ازکشیدن دندان ممکن است به ایمپلنت نیاز باشد که به هزینه زیادی نیاز دارد. بنابراین توصیه می شود که حتی الامکان دندان های طبیعی حفظ شوند.